Een uitdagende rol als gebiedsecoloog

Rutger Scholtens werkt sinds 2020 bij provincie Overijssel. ''Na mijn studie hbo Toegepaste Biologie, waar onder andere aan bod kwam hoe je met natuurbeheer omgaat, ben ik eerst aan de slag gegaan als vergunningverlener Wet natuurbescherming. Daarna heb ik de stap gemaakt naar gebiedsecoloog binnen de afdeling Natuur en Milieu. Dat doe ik nu ruim 2 jaar met veel plezier. Als ecoloog zet ik mijn expertise in om bruikbare beleidsadviezen te maken. Ook houd ik mij bezig met de monitoring voor Natura 2000 en Natuurnetwerk Nederland.'' 

Wat te doen met het Korhoen?  

''Ik werk voor een drietal Natura 2000-gebieden: Sallandse Heuvelrug, Wierdense Veld en Springendal en het Dal van de Mosbeek. Voor deze gebieden ben ik ook wel, gekscherend gezegd ‘de hoeder van de beheerplannen’. Ik ben verantwoordelijk om in de gaten te houden of we als provincie Overijssel de instanthoudingsdoelstellingen die zijn gesteld behalen. Een voorbeeld: voor de Sallandse Heuvelrug is het Korhoen een instandhoudingsdoelstelling, en dus beschermd. Door intensivering van de landbouw en het verdwijnen van geschikt leefgebied komt het Korhoen bijna niet meer voor. Zonde, want er zijn nog maar een aantal populaties in West-Europa. Het korhoen is een indicatorsoort van hoe het gaat met de natuur. Dus als de Korhoen het goed doet, dan doet het hele ecosysteem het goed. Het is echt een ‘Flagship-species’. En door de maatregelen voor het Korhoen worden er ook weer maatregelen uitgevoerd om het heidesysteem te verbeteren.'' 

Het proces voorafgaand

''Het Korhoen komt in Nederland alleen nog maar voor in de Sallandse Heuvelrug en wordt sinds 2013 bijgeplaatst vanuit Zweden. Daar gaat jaarlijks een heel proces aan vooraf waarin ik een rol heb. Zo hield ik mij bezig met een vergunningaanvraag aan Zweden, omdat Zweden toestemming moet geven om de Korhoenders te vangen.’ Ik ben dan ook zelf in 2022 meegeweest naar Zweden om de Korhoens te vangen. Dat is niet heel gebruikelijk hoor, het was een once in a lifetime event dat ik heb mogen meemaken.’’ 

‘’Recent was er nog een motie. Provinciale Staten had hierin het verzoek gedaan om criteria op te stellen waar we in 2026 aan moeten voldoen: gaan we door met het bijplaatsen van de Korhoen, of niet? Dan kom ik als gebiedsecoloog om de hoek kijken. Daarnaast lag er al de vraag om het beleid rondom het Korhoen te evalueren. Ik zet dan zo’n vraag uit bij Wageningen Environmental Research en zij evalueren vervolgens hoe het de afgelopen 10 jaar is gegaan. Ik lever de input en zij werken inhoudelijk aan het vraagstuk. Vervolgens werk ik aan de beantwoording van de motie en schrijf een notitie voor de gedeputeerde die uiteindelijk bij Provinciale Staten terechtkomt. Super interessant!’’ 

‘’Je werkt als ecoloog niet alleen inhoudelijk ergens aan, maar ook de politiek komt direct terug in je werkzaamheden.’’

Rutger Scholtens Gebiedsecoloog Natuur en Milieu

Met verschillende partijen samenwerken 

''Het leuke aan mijn werk is dat ik met veel mensen samenwerk. Bijvoorbeeld met collega’s van de ontwikkelopgave Natura 2000. Zij zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de maatregelen uit het beheerplan. Maar beheren ook het geld, zorgen dat de juiste middelen op de juiste plek komen en hebben contact met bijvoorbeeld Staatsbosbeheer of Natuurmonumenten over de daadwerkelijke uitvoering. Met de collega’s van de ontwikkelopgave heb ik regelmatig contact om bijvoorbeeld aan te jagen dat een bepaalde maatregel wordt uitgevoerd, toets of de plannen juist zijn of dat er genoeg gebeurt en wellicht dat het nog anders kan.''

''Verder heb ik veel contact met Terreinbeherende Organisaties (TBO’s) zoals Landschap Overijssel, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer over de uitvoering van maatregelen. Jaarlijks is er per Natura 2000-gebied een veldbezoek. Dan ga je met de eigenaar van een natuurgebied ‘het veld in’, langs alle knelpunten die voorbijkomen en kijk je naar bepaalde maatregelen die zijn uitgevoerd: hoe gaat dat en hoe staat het ermee? Die veldbezoeken zijn niet heel regelmatig hoor; als gebiedsecoloog werk ik vooral veel vanuit het provinciehuis. In het voorjaar en de zomermaanden sta ik iets meer met mijn voeten in de klei. Dan ben ik zo’n beetje 1 dag in de één à twee weken op pad. Je bent in deze functie geen onderzoeker, je bent vooral bezig met beleid. Alhoewel wij die functies ook in huis hebben.''

Trots op de Sallandse Heuvelrug 

''De Sallandse Heuvelrug vind ik wel echt het leukste Natura 2000-gebied waar ik voor werk. Daar loopt gewoon heel veel, het is best wel politiek gevoelig. Zo’n Korhoen-project waar ik het net over had, dat vind ik wel een mooi project. Daarvoor zorg je er wel echt voor dat een soort nog blijft voortbestaan. Tegelijkertijd zie ik daar ook wel de zorgen hoor. Zoals de stikstofdepositie die door blijft gaan en verdroging. Hier moeten op ecosysteemniveau nog stappen gemaakt worden.''

Een belangrijke rol als provincie 

''Als we als provincie niks meer gaan doen op natuurbeleid, dan zou er wel wat aan beheer gedaan worden binnen de natuurgebieden, al zal dat niet meer zo intensief kunnen. Maar echt systematische en belangrijke aanpassingen aan natuurgebieden dat zal dan gaan missen. Want als provincie zorgen we voor de verbinding tussen de agrarische wereld, de stedelijke wereld en de natuur. De provincie zorgt eigenlijk voor heel veel middelen die over de natuur gaan. Dus dat herstelmaatregelen worden uitgevoerd, maar ook daarbuiten, denk bijvoorbeeld aan de stikstofproblematiek of hydrologische voorwaarden die natuurgebieden hebben. Ook daar dragen we als provincie een steentje aan bij.''

De toekomst van het vakgebied 

''De vragen rondom natuur gaan zeker niet minder worden. Denk aan het Provinciaal Programma Landelijk Gebied, waar alleen maar meer gevraagd gaat worden hoe we ecologie en natuur in de provincie moeten steken. En zulke vragen komen bij de ecologen terecht. We zullen ook meegaan denken over verbindingzones en bufferzones, maar ook extensivering. Dat zal de komende jaren ook zeker niet minder worden. Ik zit ook nog heel goed op mijn plek, en benzeker van plan om de komende jaren als ecoloog hier te blijven werken. Je ziet bij de provincie niet snel dat je vandaag een project start en morgen klaar is, maar dat het voor de langere termijn is. En dat is wel tof om mee te maken.''

Warm team en allerlei disciplines 

''De collega’s in het team waarmee ik werk zijn heel toegankelijk en gemeend. Ik kan met mijn vragen bij hun terecht. Het is een open cultuur. Aan het begin was het wel even zwemmen, maar de verantwoordelijkheid die je krijgt om dingen op te pakken vond ik juist wel fijn. Met gebiedsecologen en andere ecologen heb ik regelmatig afstemming. Iedereen kijkt weer vanuit zijn/haar blikveld anders naar het werk, waardoor je met elkaar over dingen kan sparren. Ook heb ik contact met projectleiders, die voor de uitvoering van de maatregelen zorgen. Of met communicatie. Zo word ik af en toe gevraagd voor een filmpje over bijvoorbeeld de heide met de vraag welke ecologische input daarin terug kan komen. Daar denk ik dan over mee. En af en toe komt er een stuk in de krant, en dat stemt communicatie met mij af. We hebben daarnaast ook ecologen die meer op de onderzoekskant zitten, zij kijken gedetailleerder naar onderzoeks- en vraagstukken.. Er komt verder steeds meer ‘jonge aanwas’ in het team, dat vind ik wel heel leuk.''

Let’s meet! 

''Lijkt jou het ook wel wat om als ecoloog bij ons aan de slag te gaan? Je mag mij altijd benaderen via LinkedInVerwijst naar een andere website om eens te sparren. Als ecoloog heb je veel invloed op hoe het beleid binnen de Natura 2000-gebieden verloopt; specifiek binnen de beheerplannen. Dat is wel heel gaaf om daaraan mee te werken: je maakt echt impact met je werk. Binnenkort worden de beheerplannen weer herzien, dus dat zijn wel toffe werkzaamheden waar je een bijdrage aan kan leveren.''