Ondermijning: wat je niet altijd ziet, maar wél aan moet pakken

Steeds vaker doen criminelen zich voor als gewone ondernemers. Ze kopen panden, beginnen bedrijven of vragen vergunningen aan om hun illegale activiteiten te verbergen. Zo raken criminaliteit en de normale samenleving met elkaar verweven. Dat noemen we ondermijning, en het is een groeiend probleem.

Expertteam Ondermijning

Bij het Expertteam Ondermijning van provincie Overijssel werkt Lizet als toezichthouder. Samen met haar collega’s ondersteunt ze (kleinere) gemeenten die niet de capaciteit of kennis hebben om ondermijning zelfstandig aan te pakken. “Ik ben vooral op pad,” vertelt Lizet. “Het liefst ben ik buiten. We bezoeken bijvoorbeeld vakantieparken of agrarische bedrijven, vaak met een collega of in samenwerking met ketenpartners zoals de politie.”

Lizet begon haar carrière als BOA en had ondermijning al deels in haar portefeuille. De overstap naar haar functie voelde voor haar als een logische volgende stap. “Ik wilde graag breder aan de slag. En dit onderwerp, het constant verweven raken van criminaliteit met onze maatschappij, fascineert me enorm.”

Collega Lizet zit op een stenen bankje in de tuin bij het provinciehuis in Zwolle. Ze draagt een witte blouse en een zwarte broek. — Collega Lizet

Veiligheid voorop

Het werk is volgens Lizet veelzijdig. Soms is het puur signaleren, maar vaak ook preventief: ondernemers of inwoners bewust maken van de risico’s. “Criminelen gaan namelijk slinks te werk. Daarom gaan we regelmatig preventief op pad met veiligheidscoaches. Bijvoorbeeld naar het buitengebied, waar agrariërs kwetsbaar kunnen zijn. We proberen hen te waarschuwen en te informeren voordat ze per ongeluk in een crimineel web verstrikt raken. Dan kun je nog helpen. Als ze eenmaal verstrikt raken, is het namelijk heel lastig om eruit te komen.”

Het Expertteam Ondermijning doet altijd goed vooronderzoek en werkt grotendeels anoniem. Veiligheid staat voorop. Lizet is daarnaast verantwoordelijk voor het schrijven van rapporten over bevindingen tijdens controles.

Aanpak op maat

Lizet: “We helpen gemeenten die zelf niet genoeg capaciteit in huis hebben om ondermijning aan te pakken. Gemeenten kunnen het Expertteam Ondermijning inschakelen bij signalen of vermoedens, maar we kunnen ook preventief ondersteunen. Zo zorgen wij voor een aanpak op maat, afgestemd op de lokale situatie. Met onze kennis kunnen gemeenten toch optreden. Zo dragen we samen bij aan een veiliger Nederland.”

Lizet ziet graag dat het Expertteam Ondermijning verder groeit. “De behoefte aan onze inzet is groot. Ondermijning verdwijnt namelijk niet vanzelf. Sterker nog: het speelt alleen maar meer. Daar moet je echt wat mee.”